Grote mentale gevolgen voor IC-verpleegkundigen na eerste coronapiek

Werken op intensive care afdelingen tijdens de eerste piek van de coronacrisis heeft een enorme impact op de mentale gesteldheid van Nederlandse IC-verpleegkundigen. Een deel van hen geeft aan te kampen met angstklachten, depressieve gevoelens en/of posttraumatische stress -gerelateerde klachten. Daarnaast is er een grote kans op uitval bij een volgende crisis. Dit blijkt uit de eerste resultaten van een onderzoek dat het Radboudumc en het Erasmus MC hebben uitgevoerd in samenwerking met de beroepsvereniging voor IC- verpleegkundigen V&VN-IC en de Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC).

Hoe gaat het nu met je? Dat wilden de onderzoekers achterhalen. Aan het vragenlijstonderzoek deden ruim 700 IC-verpleegkundigen uit heel Nederland mee. De uitkomsten laten zien dat het langdurig werken onder hoge druk tijdens de eerste piek van de coronacrisis veel gevolgen had, en nog steeds heeft, voor de IC- verpleegkundigen. De mate van stress was ruim drie keer zo hoog als in ‘normale’ tijden. Bijna 30% heeft symptomen van angst, 20% symptomen van depressie en ruim 20% heeft duidelijk last van posttraumatische stress (PTSS) symptomen.

Angst onder verpleegkundigen om hun naasten te besmetten

Daarnaast leefde onder een groot deel van de verpleegkundigen de angst om zelf besmet te raken of om hun naaste familieleden te besmetten. Bezorgdheid over het mogelijk kunnen besmetten van eigen familie en vrienden leidt tot ruim twee keer zoveel kans op mentale klachten bij IC-verpleegkundigen. Voldoende collega’s, steun van leidinggevenden en genoeg vakantie leiden tot minder mentale problemen onder IC- verpleegkundigen. Bijna een derde heeft overwogen om te stoppen met werken als IC-verpleegkundige als gevolg van de coronacrisis. En maar liefst 80% van de verpleegkundigen ziet op tegen een nieuwe golf. Deze cijfers tonen aan hoe belangrijk het is een tweede piek te voorkomen. Hoofdonderzoeker Mark van den Boogaard: “We moeten ons oprecht zorgen maken, nu na de besmettingen ook de ziekenhuisopnames toenemen. Er wordt veel gevraagd van de verpleegkundigen als deze cijfers blijven stijgen. Als we een tweede piek op de IC gaan krijgen, zal mogelijk de capaciteit juist afnemen door uitval en ziekte van de IC- verpleegkundigen. En zonder IC-verpleegkundigen is het uitbreiden van IC-bedden onmogelijk zo is wel duidelijk.”

IC-verpleegkundigen maakten veel overuren tijdens de eerste golf

De meeste deelnemers aan het onderzoek zijn afkomstig uit de ‘brandhaardgebieden’ Noord-Brabant (17%), Limburg (16%), Gelderland (20%) en Zuid-Holland (19%). Bijna driekwart is vrouw en gediplomeerd IC- verpleegkundige en de gemiddelde leeftijd is 45 jaar. Dit is een goede afspiegeling van de Nederlandse IC- verpleegkundigen.

Een kwart werkte tijdens de crisisperiode meer uren, 20% werkte 12-uurs diensten en bijna 90% werkte merendeels op de COVID-unit.

Over het onderzoek

Dit onderzoek werd uitgevoerd door Mark van den Boogaard, Marieke Zegers en Hidde Heesakkers (allen Radboudumc) en Margo van Mol (Erasmus MC). Het onderzoek werd ondersteund door de V&VN-IC en door de NVIC. De resultaten worden verder geanalyseerd voor wetenschappelijke publicatie.