De wijkverpleegkundige als gezondheidsbevorderaar

De wijkverpleegkundige wordt steeds meer gezondheidsbevorderaar. Dat is de kern van de herziening van het Expertisegebied Wijkverpleegkundige. Het geactualiseerde expertisegebied is vandaag tijdens een feestelijke bijeenkomst overhandigd aan vertegenwoordigers van Actiz, Zorgthuisnl en het Landelijk overleg opleidingen verpleegkunde (LOOV). Marjolein Zilverentant, voorzitter van de wijkverpleegkundigen binnen V&VN: “Hiermee zeggen we als beroepsgroep: dit is de norm, zo hoort het in ons vak. Zoals het hier staat beschreven, zo mag je erop vertrouwen dat wij ons vak uitoefenen. Hier spreken we elkaar op aan. En als beroepsbeoefenaar kun je het expertisegebied erbij pakken en checken met welke competenties je nog aan de slag moet.”

Volgens Zilverentant zijn de eisen die aan wijkverpleegkundigen nu worden gesteld veranderd. We worden met zijn alleen steeds ouder en blijven steeds langer zelfstandig thuis wonen. Dat maakt preventie en zelfredzaamheid belangrijker dan ooit. Zilverentant: “Willen we zorg in de toekomst toegankelijk en betaalbaar houden, dan moeten we echt af van het denken in geleverde zorg. Het moet gaan om het resultaat. Om preventie en zelfredzaamheid. Om de vraag of je iemand helpt om zo lang mogelijk op eigen benen te staan, en zo een beroep op duurdere zorg voorkomt. Dat moet centraal staan en niet de handelingen die we verrichten. Dit is de belangrijkste accentverschuiving in het geactualiseerde expertisegebied.”

Competentiegebieden zorgverlener en gezondheidsbevorderaar gelijkwaardig

Het competentiegebied van zorgverlener is voor verpleegkundigen de kern van hun beroepsuitoefening. Voor wijkverpleegkundigen komt daar het competentiegebied van gezondheidsbevorderaar bij. En dat betekent heel veel schakelen en afstemmen met andere disciplines en partijen die in de wijk betrokken zijn bij zorg en welzijn. Zilverentant: “Dus als je bij een cliënt komt met veel luchtwegproblemen en je ziet dat er schimmels zijn in zijn huis, dan moet je bijvoorbeeld bij de woningbouwvereniging zijn. De wijkverpleegkundige is dus ook een – geboren of aangeleerde – netwerker pur sang.”

Expertisegebied geeft richting

Het expertisegebied geeft niet alleen richting aan het professioneel handelen door verpleegkundigen, het is ook belangrijk voor de inhoud van opleidingen en helpt in het gesprek over wat goede zorg is. Bijvoorbeeld bij discussies met collega’s, andere disciplines, werkgevers en met zorgverzekeraars. Volgens Zilverentant is meer eenheid brengen in het vakgebied de grootste uitdaging voor de komende jaren: “Heel veel partijen hebben een mening over hoe wij ons werk doen, vaak ongefundeerd. Het is aan ons om de regie over ons werk zelf stevig in handen te nemen. Daar zijn we als beroepsgroep ook heel hard mee bezig. We professionaliseren in sneltreinvaart. Van intercollegiale toetsing, via intervisie en de toolbox indicatiestelling, tot de actualisering van het expertisegebied. De samenleving verwacht steeds meer van wijkverpleegkundigen en wij pakken die handschoen graag op.”

We hadden toch al een expertisegebied?

De eerste versie van het Expertisegebied wijkverpleegkundige verscheen in 2012. Die versie is in 2018 geëvalueerd door de Hogeschool Utrecht. Uit de evaluatie bleek dat het Expertisegebied, hoewel het goed voldeed, op een paar punten aan herziening toe was. Onderwerpen die een steviger plek verdienden waren onder meer positieve gezondheid, de ggz-problematiek, regie voeren, ethisch redeneren, zorguitkomsten, wijkgericht handelen, samen beslissen en multidisciplinair samenwerken. Het afgelopen jaar heeft een projectgroep gewerkt aan de actualisering, mede dankzij een subsidie van het ZonMW programma Zichtbare Schakel. De officiële vaststelling door de vakgroep Wijkverpleegkundigen van V&VN vond plaats op 13 mei.