'Ze schieten!'

Oudjaarsavond 2021. Samen met een collega draai ik een avonddienst. Rondom het gebouw wordt al veel vuurwerk afgeschoten. Vooral knalvuurwerk. Ik schrik op van de harde knallen. Veel bewoners liggen al op bed. Ze zijn moe en blijven niet meer op tot middernacht. Die tijd hebben ze gehad. Ik hoop dat ze kunnen slapen ondanks het lawaai.

Om 22.30 uur bel ik aan bij het appartement van mevrouw Jansen, een vrouw van 88 jaar, die dementerend is. Ik doe de deur open en zie dat het helemaal donker is. Vreemd, want ze zou al wel thuis moeten zijn. Ze gaat elke avond naar een vriendin om gezellig te kletsen. Deze vriendin woont ook hier in huis op een andere verdieping. Ze is normaal rond 22.00 uur weer thuis. Net als ik weg wil lopen hoor ik een heel zacht geluid. Het geschuifel van een voet die zachtjes wordt verplaatst. Ik doe het licht aan en zie haar staan middenin de woonkamer, op nog geen twee meter van mij. Ze heeft een bange blik in haar ogen. “Wat staat u in het donker?”, vraag ik. “Ze schieten”, zegt ze. “Daarom heb ik het licht uit gedaan.”

Ik loop naar haar toe en sla mijn arm om haar heen. Ik leg uit dat het oudjaarsavond is en dat de knallen van vuurwerk afkomstig zijn. “Oh gelukkig, dan hoef ik niet meer bang te zijn. Ik ben zo blij dat je gekomen bent,” zegt ze en begint te lachen, terwijl haar angstige blik verdwijnt. Ze ziet er gelukkig de humor van in.

Ze zegt dat ze ongeveer een kwartier in het donker heeft gestaan. Ik geef haar haar medicatie, terwijl ze blijft herhalen dat ze zo blij is dat ik binnen kwam. Dat ze door mij nu gerustgesteld is.

Ik wens haar een rustige nacht en neem afscheid. Ondertussen schieten allerlei gedachten door mijn hoofd. Deden de knallen haar denken aan de Tweede Wereldoorlog die ze als klein kind heeft meegemaakt? Ook toen hielden de mensen de gordijnen dicht en als het buiten donker was de lichten uit. Dat moest van de Duitsers om te voorkomen dat Britse en Amerikaanse bommenwerpers de weg naar Duitsland en Duitse doelen konden vinden.

Wat moet dat beangstigend zijn geweest voor mevrouw. De angst dat er toch een bom op je huis zou vallen. Het geluid van ontploffingen dichtbij. De angst om doodgeschoten te worden of om dierbaren te verliezen. Wat moet dat kwartier toen lang hebben geduurd voor haar. Hoe lang moeten nú al die uren duren voor de mensen in Oekraïne terwijl de luchtalarmen loeien en de bommen inslaan. Hoe angstig moet het in al die kelders zijn? 

Gelukkig kon ik de angst wegnemen en haar weer in het hier en nu brengen. Ik ben blij dat ik nog bij haar binnen moest zijn. Hoe lang zou ze anders nog in angst midden in de kamer in het donker hebben gestaan? Dat, die angst, gun je niemand. Waar ze ook zijn.