3-vragen-methode: 'Verpleegkundigen kunnen elkaar helpen om het mentaal vol te houden'

“Verpleegkundigen houden zich vaak heel lang goed, totdat de emmer overloopt.” Annemarie de Vos, projectleider Verpleegkundig Leiderschap en Wetenschap in het Elisabeth-TweeSteden Ziekenhuis (Tilburg) en lid van de V&VN-ledenraad, onderzocht samen met Cindy de Bot een gespreksmethode voor stressvolle perioden.

Annemarie, waar gaat het onderzoek over?

“Al snel na de uitbraak van corona in maart vorig jaar publiceerden verpleegkundig specialist en wetenschappelijk onderzoeker Rose Collard en hoogleraar Verplegingswetenschap Hester Vermeulen de 3-vragen-methode. Het idee is dat de leidinggevende of verpleegkundigen onderling elkaar drie vragen stellen: Welke gebeurtenissen van vandaag zijn je bijgebleven? Hoe voel je je, lichamelijk en mentaal? Heb je genoeg steun? Doel is om zo de emotionele belasting van verpleegkundigen te verminderen.

Ik ben van huis uit intensive-care-verpleegkundige en heb korte tijd bijgesprongen op de IC van het Amphia Ziekenhuis in Breda. Daar zag ik dat verpleegkundigen veel last kregen van stress en gevoelens van machteloosheid. Cindy de Bot, docent Verpleegkunde en senior-onderzoeker werkzaam bij Avans Hogeschool, draaide mee in de wijkverpleging. Ook zij zag heftige emoties bij het zorgpersoneel. We staken de koppen bij elkaar en samen onderzochten we of deze methode werkt. In speciale gespreksgroepen zijn verpleegkundigen en studenten verpleegkunde daarover met elkaar in gesprek gegaan.”

Waarom is het belangrijk voor verpleegkundigen en verzorgenden?

“Verpleegkundigen vragen niet snel om hulp. Ze houden zich vaak héél lang goed, totdat de emmer ineens overloopt. Van de ondersteuning die het ziekenhuis aanbood, maakten maar weinig verpleegkundigen gebruik. Daarvoor moesten ze telefonisch een afspraak maken met een hulpverlener die de dagelijkse situatie op de werkvloer niet precies kent. Die drempel was te groot.

Met de 3-vragen-methode kunnen verpleegkundigen elkaar helpen om het mentaal vol te houden, tijdens de overdracht, in de koffiekamer of op de gang. Dat geldt ook voor leidinggevenden. Want het resultaat van het onderzoek is dat verpleegkundigen positief op de 3-vragen-methode reageerden. Studenten verpleegkunde vonden bovendien dat de gespreksmethode een vaste plek verdiende in studieloopbaan-gesprekken of intervisie vanuit school.”

Wat zijn je aanbevelingen?

“Verpleegkundigen én leidinggevenden kunnen de 3-vragen-methode proactief en informeel op de werkvloer gebruiken. Daarmee bedoel ik: wacht niet tot de overdracht of een intervisiebijeenkomst. Stel de vragen bijvoorbeeld een keer tijdens de lunch. Verpleegkundigen en verzorgenden zijn over het algemeen praktische mensen: doeners die zichzelf vaak op de laatste plaats zetten. Daar kan de leidinggevende op inhaken. We denken dat de gespreksmethode ook bruikbaar is voor verzorgenden, bijvoorbeeld in het verpleeghuis of in de wijkverpleging. Probeer het gewoon eens uit!”

Meer lezen? Hier vind je onder andere de publiekssamenvatting en factsheets.

Bron: V&VN Magazine 1-2021 | Tekst: Aliëtte Jonkers | Beeld: Vincent Boon Photography