Een afschuwelijke situatie

Wijkverpleegkundige Pauline Arts over een familie die vanwege haar afschuwelijke situatie nog lang in haar gedachten bleef.

Vrijdagmiddag 15.00 uur. Mijn telefoon gaat. Ik ben bereikbaar om teams te ondersteunen bij het starten van infuuspompen. Er wordt gevraagd naar ondersteuning bij een mevrouw van mijn eigen leeftijd. De medische gegevens, de opdracht van de arts en het doel van het infuus (pijnbestrijding) worden doorgesproken. Ik vraag naar haar gezinssituatie, is er een echtgenoot of zijn er kinderen in huis?

Het valt even stil. De vrouw komt oorspronkelijk niet uit Nederland. Ze woont op het moment bij haar moeder. Haar familie woont verspreid over het continent en is onderweg om haar en haar moeder te steunen. Haar enige kind, een zoon, verblijft op het moment voor een paar maanden in een gevangenis in het buitenland. Hij weet nog niet dat zijn moeder ziek is, laat staan dat ze zal overlijden. Vanuit haar geloof is het niet gepast te praten over het aanstaand overlijden. God beslist over het moment van sterven.

Een afschuwelijke situatie. Zowel voor haar als voor haar zoon. Zij zal overlijden zonder haar zoon in de buurt. Zonder dat hij er ook maar iets van weet. Hij zal niet bij haar uitvaart kunnen zijn. Hij zal over enkele maanden thuiskomen in een huis waar zijn moeder niet meer is.

Ik vind dat we hier iets mee moeten. Voor haar en voor haar zoon. In mijn werk als wijkverpleegkundige is het netwerk, de samenwerkingspartners, belangrijk. Weten wie in mijn wijk werken en hoe het netwerk de cliënt en zijn naasten kan ondersteunen. Ik had nooit gedacht dat ik hierin ooit een beroep zou moeten doen op een jurist gespecialiseerd in strafrecht.

Binnen een half uur heeft de jurist uit ons netwerk ons bijgepraat over de mogelijk- en onmogelijkheden. Hij vertelt dat de kans dat de zoon naar Nederland kan komen om afscheid te nemen van zijn moeder of de uitvaart bij kan wonen nihil is. Afscheid of betrokkenheid bij de uitvaart zal gezocht moeten worden in beeldcontact. Verder legt hij uit hoe de familie dit kan aanpakken, welke weg het snelst is en welke instanties hierbij ingeschakeld kunnen worden. Snelheid is geboden, het is immers vrijdag eind van de middag, en ook in het buitenland zal hier in het weekend niet naar gekeken worden.

Samen met mijn collega bezoek ik haar. Haar broer laat ons binnen. In de kleine, donkere woonkamer zit een jonge vrouw kaarsrecht in de hoek van de bank, haar ogen gesloten. In de stoel ernaast zit een oudere vrouw, haar moeder schat ik in. De broer voert het woord. Van mijn collega begrijp ik dat de vrouw op de bank onze cliënt is. Ik ben verbijsterd. Volgens de arts was ze al enkele dagen niet wakker geweest. Haar broer vertelt dat ze haar steeds uit bed halen, ze moet sterk blijven. Hij vertelt wat hen de afgelopen maanden is overkomen. Wij brengen de zoon ter sprake, die nog steeds niet weet hoe ziek zijn moeder is. We drukken de broer op het hart dat nu misschien wel de tijd is om hem op de hoogte te stellen. We bespreken de mogelijkheden zoals de jurist deze geschetst heeft.

Als we klaar zijn vraagt de broer wanneer we sondevoeding aan gaan sluiten. Hij vindt het raar dat dit niet gebeurt. We moeten toch alles doen om haar lichaam sterk te houden? Het enige dat we nog kunnen is uitleggen dat we er alles aan doen om ervoor te zorgen dat zijn zus zo min mogelijk lijdt. Later zal de huisarts nog komen, hij kan dit gesprek met de familie verder voeren.
Voor we gaan ga ik nog even bij haar moeder zitten. Ze legt haar hand op mijn hand ze zegt ‘lief’, ’goed’, ‘God’ en iets dat ik niet kan verstaan.

Met een onbestemd gevoel sluit ik de deur achter me. Hoe moeilijk moet het zijn te overlijden in een land dat niet je eigen land is, waar ze jouw taal niet spreken, andere gebruiken hebben, anders omgaan met leven en sterven. De gedachte aan deze familie blijft me nog een tijdje bij.

Vanaf begin 2020 kun je reageren op berichten via het nieuwe verenigingsplatform van V&VN. Wil je nu al een reactie kwijt? Praat mee op social media.