‘Foto’s van smetten sturen we niet meer naar de huisarts’

De wijkteams van ZZG Zorggroep in Berg en Dal verlenen effectievere en betere zorg aan cliënten met smetten. Dat is een positief gevolg van deelname aan RENEW. Doel van dit project is om kritisch te kijken naar handelingen die wijkverpleegkundigen beter kunnen doen, óf laten. “De tijd dat we foto’s van smetten of ander huidletsel ter beoordeling doorstuurden naar de huisarts is voorbij”, concludeert wijkverpleegkundige en casemanager dementie Meta Bakker.

De wijkverpleegkundige begon nog geen vijftien maanden geleden elke werkdag met het kijken op haar werktelefoon naar foto’s van smetten en ander huidletsel. Bijvoorbeeld van broeiplekken onder de borsten of plekken bij het scrotum. “Wij namen foto’s bij cliënten, deelden die met collega’s als overdracht en stuurden de foto’s vervolgens dagelijks door naar de huisarts. De huisarts moest ook naar de foto’s kijken, ze beoordelen, een reactie terugkoppelen en zo nodig zalfjes voorschrijven. Daar kon soms wel 24 uur overheen gaan”, blikt Meta terug.

Toen ze las over de Beter Doen/Beter Laten-lijst voor de wijk en het project RENEW, sloeg ze zelf vooral aan op het onderwerp ‘smetten’. “Onze cliënten zijn heel oude mensen, vaak met dementie, die we langdurig en meestal tot de dood in zorg hebben. Velen van hen hebben huidproblemen. Toen ik las dat zorgprofessionals handelingen uitvoeren die niet echt nodig of wenselijk zijn, en soms zelf schadelijk, dacht ik meteen aan hoe wij als wijkverpleegkundigen omgaan met smetten. Ik realiseerde me dat wij vroeger zélf de beoordeling deden en ook zelf de zalven voorschreven. Daarop besloot ik mee te willen doen aan RENEW.”

Bh en katoenen ondergoed

Onder begeleiding van Vilans, kennisorganisatie voor zorg en ondersteuning, ging Meta met haar collega’s aan de slag. Het wijkteam en de huisartsen legden hun richtlijnen over smetten naast elkaar en kwamen tot één gezamenlijke richtlijn. Daaraan zijn enkele preventieve stappen toegevoegd. Het uitgangspunt is nu dat de wijkverpleegkundige zelf het huidletsel beoordeelt, tenzij er sprake is van een schimmel of infectie. “Denk bij preventie bijvoorbeeld aan het advies aan oudere vrouwen om toch weer een bh om te doen en de tip voor alle oudere cliënten om katoenen ondergoed te dragen”, licht Meta toe.

De nieuwe werkwijze is succesvol, want die scheelt huisartsen en wijkverpleegkundigen veel tijd. Meta: “Minder overleg, minder heen en weer mailen, niet meer op elkaar wachten. En we hebben de regie terug. In alle dossiers hangt nu de nieuwe smetten-richtlijn. We weten dus allemaal wat we moeten doen. Zo wordt deze zorg ook eenduidiger. En voor de cliënten is dit ook beter. We zien minder huidproblemen. Ook doordat we aan preventie doen. Bijvoorbeeld door de oudere dunnere huid minder vaak met water en zeep te wassen en vaker met een verzorgend washandje.”

Nu in het hele dorp

Na de pilot met het wijkteam van Meta is besloten om de nieuwe werkwijze in het hele dorp toe te passen. “In het najaar van 2023 is een scholing georganiseerd. En nu doen álle huisartsen, alle wijkteams en ook het team van een particuliere verpleeghuisorganisatie in Berg en Dal hieraan mee.”

Heeft Meta tips voor andere wijkteams? “Als je mee wilt doen, kies dan een onderwerp van de Beter Doen/Beter Laten-lijst dat je aanspreekt en waarmee je in de praktijk veel te maken hebt. Maar vooral is het belangrijk om álle zorgpartijen erbij te betrekken. Alleen als je samenwerkt en overlegt, gaat het lukken. Of ga aan de slag met de toolbox die op 3 juni 2024 is gelanceerd. Deze toolbox is tijdens het project ontwikkeld en bestaat uit een concreet stappenplan en diverse hulpmiddelen om aan de slag te gaan met een Beter Doen/Beter Laten-handeling in de wijk.”

Zelf aan de slag met de RENEW-toolkit

Wil je aan de slag met Beter Doen/Beter Laten zorghandelingen? Maak dan gebruik van de praktische stappenplannen en ondersteunende tools van RENEW. Ze leiden je stap voor stap door het proces, van opstarten tot borgen van de nieuwe aanpak. Op de themapagina RENEW vind je in totaal drie toolkits. Een voor het onderwerp Smetten, een voor Minder wassen met water en zeep/Verzorgend wassen en een algemene toolkit geschikt voor elk Beter Doen/ Beter Laten onderwerp.