Proactieve zorgplanning in coronatijd: 6 tips

Hoe ga je om met palliatieve zorg in tijden van corona? Die vraag staat centraal in de drie digitale bijeenkomsten die worden georganiseerd door V&VN en PZNL. Maandag 8 juni vond de eerste plaats: ‘Palliatieve zorg, proactieve zorgplanning en corona’. Na een presentatie van Pascalle Billekens, verpleegkundig specialist in de ouderenzorg, gingen de deelnemers in gesprek over de knelpunten die je nu kunt tegenkomen bij proactieve zorgplanning én werden er tips uitgewisseld over hoe hiermee om te gaan. We zetten de zes belangrijkste tips die naar voren kwamen op een rij.

1. Gebruik een screeningsinstrument om te bepalen hoe kwetsbaar iemand is
“Hoe ga je het gesprek aan met ouderen die zelf niet vinden dat ze kwetsbaar zijn?” Met die vraag worstelt een van de deelnemers. Een ander beaamt dat dit vaak het onderwerp van discussies is, vooral in de eerste lijn. De Clinical frailty scale kan je helpen om in te schatten en te onderbouwen hoe kwetsbaar een cliënt is. Dit screeningsinstrument kijkt vooral naar zelfstandigheid en comorbiditeit. 

2. Start op tijd met het eerste gesprek
Begin op tijd met proactieve zorgplanning als iemand kwetsbaar en/of ernstig ziek is. Niet alleen als behandelaar, maar ook als verpleegkundige of verzorgende speel je hierbij een belangrijke rol. Het document ‘Covid-19 Advance Care Planning gesprek bij niet kritisch zieke patiënten’ kan dienen als gesprekshulp. 

3. Gebruik het coronavirus als aanleiding
Zo’n eerste gesprek starten is niet altijd makkelijk, geven de deelnemers aan. De juiste timing vinden kan lastig zijn. Waar je normaal gesproken vaak het gesprek aangaat wanneer iemand zelf een opening biedt, bij verandering in ziekte of gezondheid of door veranderingen op persoonlijk vlak, kan het coronavirus nu ook als aanleiding dienen voor een gesprek. Volgt de cliënt het nieuws over het coronavirus? Wat doet dat met hem of haar? Wat zou de cliënt willen als hij of zij zelf besmet raakt met het coronavirus? 

4. Lees terug wat er is besproken
Wanneer gesprekken over levensdoelen en keuzes en welke zorg daar nu en in de toekomst bij past goed worden vastgelegd, maak je het voor jezelf en je collega’s makkelijker om hier op een later moment opnieuw het gesprek over aan te gaan. Je kan dan terugkomen op wat iemand heeft gezegd of je kan de cliënt erop wijzen dat het mogelijk is om hier verder over in gesprek te gaan met zijn of haar behandelaar. 

5. Deel wat je hoort en ziet in het multidisciplinair overleg (MDO)
Als verpleegkundige of verzorgende sta je dichtbij de cliënt. Jij hoort hierdoor misschien eerder een opmerking die iemand maakt over het niet opgenomen willen worden in het ziekenhuis of over geen pijn willen lijden dan een behandelaar. Pak jouw rol tijdens het MDO en deel jouw bevindingen. 

6. Zoek de samenwerking op
Verpleegkundig specialist Charlotte van der Hulst werkt in de VVT en deelt een ervaring waaruit blijkt hoe belangrijk goede samenwerking is, juist ook als het gaat over proactieve zorgplanning. “Toen een van onze cliënten positief werd getest op het coronavirus heeft een verzorgende die een goede band heeft met de cliënt het eerste gesprek gevoerd. Dankzij dat gesprek, wist de cliënt precies welke vragen ik zou stellen. Ook was al met de verzorgende besproken wat de cliënt belangrijk vond, bijvoorbeeld dat de cliënt niet naar het ziekenhuis wilde. Dankzij die goede voorbereiding kon ik makkelijk een goed zorgplan voor deze cliënt maken.”