'Een dienst overnemen? Ik zeg niet meteen ja'
- 20 juni 2022
- V&VN magazine
- Wijkverpleegkundigen
Het verzuim in de zorg is hoog, net als de werkdruk. Hoe zorg je er dan als zorgprofessional voor dat je overeind blijft? Hoe stel en bewaak je je grenzen? In V&VN Magazine vertellen Mayke en Wilma hun verhaal. Ze liepen zichzelf ooit voorbij en pakken het nu anders aan. Deel 1: “Mijn grenzen bewaken kost me geen moeite meer.”
Na een dienst gaat wijkverpleegkundige Mayke Jilderda (44) altijd met haar hond naar buiten om haar hoofd leeg te maken. “Dat doe ik ook tussendoor als ik een dag thuis werk, want ik kan mijn tijd zelf indelen. Als mij een vraag wordt gesteld, bijvoorbeeld of ik een dienst wil overnemen, zeg ik niet meteen ja. ‘Daar ga ik over nadenken, ik kom erop terug’, antwoord ik.
Vervolgens vraag ik me af: wil ik dat echt, wat levert het me op, hoeveel energie kost het me en heb ik er tijd voor? Jarenlang negeerde ik mijn gevoel tijdens mijn baan, nu werk ik wel op mijn gevoel en heb ik zelf weer de regie.”
Buikpijn van mijn werk
“Dat is een groot verschil met zeven jaar geleden, toen ik een burn-out kreeg. Ik werkte bij het triageteam van een GGZ-instelling. Aanvankelijk vond ik mijn taak – kunnen we de juiste zorg bieden bij de klachten van deze cliënt? – heel leuk. Maar toen onder andere de jeugdzorg anders werd georganiseerd en de zorgverzekeraars steeds veeleisender werden, kreeg ik buikpijn van mijn werk.
Het ging helemaal niet meer over de inhoud. Zeker drie jaar lang ging ik door tegen mijn gevoel in. Me ziek melden kwam niet in me op. Pas toen bij een coach alles eruit kwam en zij me ziek meldde, merkte ik hoe slecht het met me ging. Het duurde een paar jaar voor ik er weer helemaal bovenop was. In die tijd volgde ik een traject bij een GGZ-instelling waar ik veel over mezelf leerde. Ik wil graag mensen helpen, terwijl ik in mijn baan mensen moest afwijzen. Dat voelde niet goed. Nu weet ik dat ik beter naar mijn gevoel moet luisteren.”
Praten over Oekraïne
“Inmiddels zit ik helemaal op mijn plek in mijn baan als wijkverpleegkundige. Tijdens een indiceerdienst bepaal ik samen met familie hoe we de zorg gaan inregelen en wat wij als wijkverpleging kunnen bieden, zodat mensen langer thuis kunnen blijven wonen. Het is mooi om te zien hoe dankbaar ze vaak zijn.
Ik kan meer betekenen dan in mijn vorige baan en heb deels zelf de regie. Het is fijn om een luisterend oor te bieden en even te praten met een cliënt. Toen Rusland Oekraïne binnenviel was dat echt nodig. Sommige cliënten hebben de Tweede Wereldoorlog meegemaakt en die inval greep hen enorm aan.”
Kopje thee? Voor deze keer!
“Mijn grenzen bewaken kost me geen moeite meer. Als een cliënt vraagt of ik bijvoorbeeld de krant van beneden wil halen, zeg ik: ‘Dat behoort niet tot onze taken. Alleen als er medicijnen zijn bezorgd, loop ik naar beneden.’ Geen cliënt die daarover klaagt. Of ze vragen of ik een kopje thee voor hen wil maken. Dan antwoord ik bijvoorbeeld: ‘Deze keer maak ik thee omdat u niet fit bent, maar normaal gesproken doe ik dat niet.’
Achteraf is het een mooi proces wat ik doormaakte. Bij stagiaires die ik begeleid, zie ik hoe jong ze zijn en hoe ze nog moeten groeien qua zelfkennis en assertiviteit. Die groei heb ik inmiddels doorgemaakt. Als ik nu nog in mijn oude baan zou zitten, zou ik veel eerder ontslag hebben genomen. Er zijn genoeg andere leuke banen in de zorg.”
Voor jezelf kiezen voelt dan vaak egoïstisch. Maar als je voortdurend geeft en nooit eigen ruimte pakt, raakt je accu leeg.
Zorgmedewerkers in spagaat
Thomas Groen, verpleegkundige (niet meer praktiserend) en coach voor verpleegkundigen: “Zorgmedewerkers zijn erg gericht op anderen. Als ze grenzen stellen, komen ze in een spagaat: kies ik voor mezelf of voor een ander? Voor jezelf kiezen voelt dan vaak egoïstisch. Maar als je voortdurend geeft en nooit eigen ruimte pakt, raakt je accu leeg.” Hieronder geeft hij drie tips:
- 1. Onderzoek wie je bent: waarom doe je wat je doet en wat zijn je valkuilen? Wanneer je je bewust bent van je valkuilen, herken je ze eerder en kun je beter je grenzen stellen. Ben je bijvoorbeeld heel perfectionistisch? Besef dat perfectie niet bestaat, goed is goed genoeg.
- 2. Onderzoek je beperkende overtuigingen, zoals: als ik nee zeg wanneer de roosteraar vraagt of ik een extra dienst wil draaien, dan ben ik een egoïst. Voor anderen zorgen is belangrijk, maar zorg ook goed voor jezelf. Maak er een affirmatie van: ‘Ik mag voor mezelf kiezen.’ Spreek deze elke dag hardop uit, net zolang tot je het echt ook zo voelt.
- 3. Wring jezelf niet in allerlei bochten om aardig gevonden te willen worden. Bovendien hoef je je niet altijd te verantwoorden. ‘Nee, dat wil ik niet’ is ook een goed antwoord. In plaats van je schuldig voelen, mag je met compassie naar jezelf kijken. Hierdoor krijg je meer rust in je hoofd en kun je beter met tegenslagen en confrontaties omgaan.
Thomas werkt ook mee aan de Verpleegkunde Podcast, waarin taboes in de zorg worden besproken. Luisteren? Klik hier.
Bron: V&VN Magazine 2-2022 | Tekst: Annemarie van Dijk | Foto: Bram Petreaus
'Overspannen raken was echt een waarschuwing'
“Zo’n tien jaar geleden vroegen zowel mijn werk als mijn gezin veel van mij. Dat nekte me”, vertelt Wilma Noordam (63), verzorgende IG bij Icare. Ze raakte overspannen. “Sinds die tijd doe ik dingen anders. Zo was ik altijd bereikbaar voor het werk, zeven dagen per week. Mijn telefoon stond nooit uit, in de zorg staan we immers altijd paraat. Dat moet je niet willen, weet ik nu. Als je vrij bent, moet je weer opladen. Dat is hard nodig. Nu is mijn vrije dinsdag heilig en zet ik mijn telefoon uit.”
Word lid en praat mee!
Samen met 105.000 leden maken we ons als beroepsvereniging sterk voor professionalisering van de beroepen verpleegkundige, verzorgende en verpleegkundig specialist. Leden horen, zien en helpen; dat is waar we als V&VN voor staan. Wil jij invloed hebben op hoe jouw beroep zich ontwikkelt? Word lid van V&VN.
