Zo bedachten deze verzorgenden een oplossing voor agressie

Toen een vriendin haar vertelde over de reflectiemethode Plussen was verzorgende Anja Scheppink direct geïnteresseerd. De reflectiemethode, verpakt in een spel, stimuleert het gesprek: wat gaat er goed in de ondersteuning van bewoners? Waar liggen de verbeterkansen? Anja nam het heft in eigen hand en haalde het Plussen-spel naar Vivium Zorggroep in Laren. Met nieuwe inzichten en ideeën om agressief gedrag te verminderen als resultaat.

Al bijna vijf jaar werkt Anja op locatie De Dennen van Vivium. Een psychogeriatrieafdeling met vijfentwintig bewoners verdeeld over vier huiskamers. Iedere huiskamer heeft een eigen team bestaande uit vier verzorgenden, een aantal leerlingen en drie tot vier woonondersteuners. Anja is bijna klaar met haar opleiding tot gespecialiseerd verzorgende psychogeriatrie, waarvoor ze nu extra bezig is met deskundigheidsbevordering. “Het Plussen-spel spelen leek me een leuke manier om te kijken: hoe komen we als teams dichterbij onze bewoners? Voor de eerste bijeenkomst koos ik één onderwerp: agressie. Hier krijgen we steeds vaker mee te maken.”

Verschillende teams, één casus

Het Plussen-spel bestaat uit vijf stappen: de situatie schetsen (1), opschrijven wanneer de situatie volgens jullie goed zou zijn (2), opschrijven wat jullie als team al doen, onderverdeeld in helpende en niet-helpende interventies (3), themakaarten selecteren die duidelijk maken wat jullie als team nodig hebben in deze situatie (4) en een plan opstellen (5). Anja: “We waren met tien collega’s uit verschillende teams. Tijdens het rondje waarbij alle collega’s vertelden over hun ervaringen met agressie, kwamen we al snel bij één bewoner uit. Met die casus zijn we aan de gang gegaan.”

Aandacht voor de personeelssamenstelling

Een bewoner die agressief gedrag vertoont was dus de uitgangssituatie. De wenselijke situatie? Een veilige omgeving voor de andere bewoners. De aandachtspunten die tijdens het spel naar voren kwamen, gingen onder andere over de personeelssamenstelling. Anja: “We moeten onderzoeken of op de intensieve zorgmomenten de juiste mensen aanwezig zijn. En reflecteren we vaak genoeg met elkaar, leren we van onze ervaringen? Ook willen we gaan uitzoeken of we goed genoeg hebben gekeken naar de technologische oplossingen, zoals domotica en telemonitoring. Hier ga ik de aankomende tijd mee aan de slag.”

Agressief door het afscheid

Dat ze met verzorgenden uit verschillende teams bij elkaar zaten, maakte dat ze van elkaars ervaringen konden leren. Anja: “De bewoner waar we het over hadden zit in een andere huiskamer. Duidelijk werd dat ze agressief wordt als haar man ’s middags weggaat. Wij hebben in onze huiskamer zo’n zelfde situatie meegemaakt, waarbij een bewoner steeds heel verdrietig werd als haar man wegging. Wij zijn toen gaan praten met haar man: is het wel handig dat u twee keer per dag komt? We hebben niet gezegd dat hij niet meer mag komen, maar we zijn wel het gesprek aangegaan. Toen bleek dat niet alleen zijn vrouw verdrietig werd van het afscheid, maar ook hij ging steeds verdrietig naar huis. Hij had altijd voor zijn vrouw gezorgd, nu was hij doelloos.” Na het gesprek met Anja en haar collega’s besloot de man zijn hobby’s weer op te pakken. “Daar genoot hij van”, vertelt Anja. En zijn vrouw werd rustiger. “Vooral het afscheid was voor haar moeilijk, maar als hij een dag niet kwam vroeg ze niet naar hem. Toen we dit tijdens het spel vertelden, zei mijn collega uit het andere team: ‘Misschien kunnen wij dit ook op deze manier bespreken.’ Heel leuk!”

Neuzen dezelfde kant op

Wat het Plussen-spel voor de bewoners kan betekenen? Volgens Anja zorgt het er vooral voor dat alle neuzen dezelfde kant op staan. “Zo zorgen we ervoor dat iedereen bewoners op dezelfde manier benadert. Dat de zorg gecontinueerd wordt. Niet: vandaag doet iemand het zo, maar vanavond doet iemand het weer heel anders.” Het spel spelen kostte Anja en haar collega’s anderhalf uur. Dat valt mee, vindt ze. “Bij vergaderingen denk ik weleens: jongens, kom op! We zitten hier al tweeënhalf uur. Nu werd steeds gezegd: ‘Voor dit onderdeel staan tien minuten.’ Door ons daaraan te houden, konden we het echt in anderhalf uur doen.” Het onderwerp voor een volgende sessie heeft Anja al in haar hoofd. “We hebben één bewoner die af en toe zorg weigert. Het lijkt me interessant om daar met anderen naar te kijken.”

Vanaf begin 2020 kun je reageren op berichten via het nieuwe verenigingsplatform van V&VN. Wil je nu al een reactie kwijt? Praat mee op social media.